De afgelopen week ben ik begonnen met het schrijven over het belang van buiten spelen en het zelf ontdekken met jou als pedagogisch medewerker of leerkracht aan de zijkant. Genietend van het proces voor je. Ik ben geëindigd met het aangeven dat de concentratie geregeld wordt door de hersenen.
De hersenen vormen de basis voor de processen in je lichaam. Ze zorgen er voor dat je jezelf staande kunt houden in de maatschappij. Ze geven je signalen om te kunnen overleven en te reageren op de signalen. Deze signalen komen vanuit je brein. Iedereen heeft deze 3 breinen. Het reptielenbrein, het zoogdierenbrein en het mensenbrein. Ze ontwikkelen zich ook in deze volgorde. Dus het mensenbrein is als laatste klaar.
Het reptielenbrein is de basis en zorgt ervoor dat je kunt overleven. Hij geeft signalen af bij aankomend gevaar. Er gaat een alarm af. Je vecht, vlucht of bevriest. Het heeft geen tijd te verliezen en reageert om te kunnen overleven.
Het zoogdierenbrein is iets verder ontwikkeld en ligt om het reptielenbrein heen en zorgt voor de emoties, het sociale gedrag en de motivatie en koppelt deze dus aan het signaal van het alarm, het gevaar. In de basis denkt hij ook aan het overleven, maar ook aan de voortplanting. Als ik wil overleven, moet mijn soort niet uitsterven.
Het mensenbrein ligt om het zoogdierenbrein heen zorgt er voor dat we kunnen nadenken, (ons intellect, de taalfunctie en onze ratio) dus is het signaal echt een gevaar of is er niks aan de hand? Dus de beslissingen die we nemen in onze reptielen- en zoogdierenbrein worden “goedgepraat” door je mensenbrein. Het zorgt voor nuchterheid en gezond verstand.
Even een voorbeeld. De eerste maandag van de maand gaat het alarm af en je staat even stil/je schrikt. Je krijgt onmiddellijk een schrik reactie en gevoelens erbij en vervolgens reageer je als volwassene vlot, omdat je beseft dat het de eerste maandag van de maand is en je kalmeert/zegt tegen jezelf dat er niks aan de hand is. Dit kan omdat bij ons als volwassene alle 3 de breinen al ontwikkeld zijn.
Bij jonge kinderen zijn nog niet alle breinen volledig ontwikkeld, dus als je als jong kind wil concentreren, moet de omgeving niet vol prikkels en alarmen zijn om niet steeds in het reptielenbrein te schieten. Het heeft jou nog nodig om de dingen te beredeneren en te benoemen, zodat het kind gerust gesteld kan worden. Zodat het niet gaat vechten, vluchten of bevriezen. Bij oudere kinderen speelt daarnaast ook het zoogdierenbrein een rol. Hier ligt immers de motivatie, het sociale gedrag. Ze moeten zich “veilig” en “vertrouwd” voelen en daarnaast de motivatie inzien, zodat ze het gaan en willen doen. Het reptielenbrein en het zoogdierenbrein werken op deze leeftijd ook samen. Daarnaast moeten de hersenen het lichaam ook onder controle hebben, als je niet stil kunt zitten door de signalen, is het erg lastig. Je ziet dan friemelende en wiebelende kinderen. Ook bij pubers merk je vaak nog dat ze op jou reageren vanuit het reptielenbrein. Je wijst je kind uit bezorgdheid ergens op en hij ziet het als bemoeizucht en ontploft vanuit het reptielenbrein. En jij? Jij reageert dan meestal ook vanuit je reptielenbrein en wordt boos en later denk je na en denk je dat je het niet handig hebt aangepakt.
Concentreren moet je dus leren en oefenen. Je brein heeft gewoonweg de tijd nodig om te groeien. Eerst hebben ze dus jou nodig om het te vertalen en te beredeneren en vervolgens nemen ze het zelf stukje voor stukje over. Ze begrijpen steeds beter de stappen, de structuur en begrijpen steeds beter hoe ze reageren en waarom en het toe passen.
Wil je graag meer weten? Dan kun je aansluiten bij de cursus Concentratieproblemen?! Heb je nog vragen? Stel ze gerust. En onthoudt, probeer je eigen reptielenbrein ook onder controle te houden……
